แสดงหัวข้อทั้งหมด

สิทธิของผู้ถูกจับที่เจ้าพนักงานผู้จับและเจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับ
ต้องแจ้งและดำเนินการให้กับผู้ถูกจับ
ตาม ป.วิ. อาญา แก้ไขใหม่ (เดือนธันวาคม พ.ศ. 2547)

พ.ต.อ.จักรพงษ์ วิวัฒน์วานิช
รองศาสตราจารย์ภาควิชากฎหมายวิธีสบัญญัติ
โรงเรียนนายร้อยตำรวจ

เจ้าพนักงานผู้จับและเจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับต้องแจ้งสิทธิและต้องดำเนินการตามสิทธิให้กับผู้ถูกจับ มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

สิทธิที่เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งให้ผู้ถูกจับทราบมีดังต่อไปนี้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83, มาตรา 84 วรรคแรก)

1. เจ้าพนักงานซึ่งทำการจับต้องแจ้งแก่ผู้ที่จะถูกจับว่า เขาต้องถูกจับ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคหนึ่ง) (เพื่อที่จะให้บุคคลผู้ถูกจับรู้ตัวว่าเขาจะต้องถูกจับ)

2. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งข้อกล่าวหาให้ผู้ถูกจับทราบ หรือหากมีหมายจับให้แสดงต่อผู้ถูกจับ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคสอง) (เพื่อที่จะให้บุคคลผู้ถูกจับทราบข้อกล่าวหาที่มีการ กล่าวหาแก่ตนในรายละเอียดข้อเท็จจริงที่เขาจะต้องถูกจับนั้น หรือหากมีหมายจับให้แสดงต่อผู้ถูกจับทราบ ซึ่งเขาจะได้ทราบข้อกล่าวหาและรายละเอียดข้อเท็จจริงที่เขาจะต้องถูกจับตามหมายจับนั้น โดยบุคคลผู้ถูกจับจะได้ต่อสู้และแก้ข้อกล่าวหาได้อย่างถูกต้อง ถ้าหากเขาไม่ได้เป็นผู้กระทำความผิด)

3. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งว่า ผู้ถูกจับมีสิทธิที่จะไม่ให้การหรือให้การก็ได้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคสอง) (เพื่อเปิดโอกาสให้บุคคลผู้ถูกจับมีโอกาสที่จะเตรียมตัวในการที่จะแก้ข้อกล่าวหา โดยที่จะไม่มีผู้ใดบังคับให้เขาให้การในขณะนั้น ถ้าเขายังไม่มีความพร้อมที่จะให้การ)

4. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งว่าถ้อยคำที่ผู้ถูกจับให้การนั้นอาจใช้เป็นพยานหลักฐาน ยืนยันเขาในการพิจารณาคดีได้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคสอง)

5. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งว่าผู้ถูกจับมีสิทธิที่จะพบและปรึกษาทนายความ หรือผู้ซึ่งจะเป็นทนายความได้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคสอง) (เพื่อให้บุคคลผู้ถูกจับสามารถที่จะมีที่ปรึกษาและมีทนายความที่มีความรู้เชี่ยวชาญทางด้านกฎหมาย เข้ามาคุ้มครองช่วยเหลือแก่เขาในการแก้ข้อกล่าวหาได้เป็นอย่างดี)

6. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งให้ผู้ถูกจับทราบว่า มีสิทธิแจ้งให้ญาติหรือผู้ซึ่งเขาไว้วางใจทราบถึงการจับกุมได้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 83 วรรคสอง) (โดยเจ้าพนักงานผู้จับต้องอนุญาตให้บุคคลผู้ถูกจับดำเนินการได้ตามสมควรแก่กรณี ถ้าหากว่าสามารถดำเนินการได้โดยสะดวก และไม่เป็นการ ขัดขวางการจับหรือการควบคุมผู้ถูกจับ หรือจะทำให้เกิดความไม่ปลอดภัยแก่บุคคลหนึ่งบุคคลใด เพื่อให้บุคคลผู้ถูกจับมีที่ปรึกษาในทันทีที่เขาถูกจับกุม ซึ่งเขาจะได้ปรึกษาหารือถึงการดำเนินการในการแก้ข้อกล่าวหา หรือการเตรียมการเพื่อขอปล่อยชั่วคราว เป็นต้น)

7. เจ้าพนักงานผู้จับต้องนำตัวผู้ถูกจับไปยังที่ทำการของพนักงานสอบสวนโดยทันที (ป.วิ. อาญา มาตรา 84 วรรคหนึ่ง) (เพื่อให้บุคคลผู้ถูกจับได้รับการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพได้มากขึ้น โดยที่จะไม่ถูกจับและถูกควบคุมจากพนักงานผู้จับไว้นานเกินสมควร และเพื่อให้เจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับจะได้ทำการตรวจสอบด้วยว่าการจับของเจ้าพนักงานผู้จับซึ่งจับบุคคลผู้ถูกจับมานั้น ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่เพียงใดด้วย)

8. เจ้าพนักงานผู้จับต้องแจ้งข้อกล่าวหาและรายละเอียดเกี่ยวกับเหตุแห่งการจับให้ผู้ถูกจับทราบ ถ้ามีหมายจับให้แจ้งให้ผู้ถูกจับทราบและอ่านให้ฟัง (ป.วิ. อาญา มาตรา 84 วรรคหนึ่ง (1)) (เพื่อให้บุคคลผู้ถูกจับทราบข้อกล่าวหาและรายละเอียดเกี่ยวกับเหตุแห่งการจับทราบโดยละเอียด และถ้าเป็นการจับโดยมีหมายให้อ่านหมายจับให้บุคคลผู้ถูกจับฟังอีกครั้งหนึ่งเมื่อถึงที่ทำการพนักงานสอบสวน)

9. เจ้าพนักงานผู้จับต้องมอบสำเนาบันทึกการจับแก่ผู้ถูกจับนั้นด้วย (ป.วิ. อาญา มาตรา 84 วรรคหนึ่ง (1)) (เพื่อให้บุคคลผู้ถูกจับตรวจสอบการจับของเจ้าพนักงานว่าถูกต้องหรือไม่เพียงใด)

ข้อสังเกต ถ้อยคำรับสารภาพของผู้ถูกจับว่า ตนได้กระทำความผิดที่ผู้ถูกจับให้ไว้ต่อเจ้าพนักงานผู้จับ หรือพนักงานฝ่ายปกครอง หรือตำรวจ ในชั้นจับกุมหรือรับมอบตัวผู้ถูกจับ ห้ามมิให้รับฟังเป็นพยานหลักฐาน และผลของการที่เจ้าพนักงานผู้จับไม่แจ้งสิทธิหรือไม่จัดดำเนินการตาม ป.วิ. อาญา มาตรา 84 วรรคหนึ่ง และมาตรา 83 วรรคสอง (ข้อ 2 ถึงข้อ 9) ถึงแม้เป็นถ้อยคำอื่นของผู้ถูกจับ ก็จะรับฟังเป็นพยานหลักฐานในการพิสูจน์ความผิดของผู้ถูกจับมิได้

สิทธิที่เจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับ (อาจเป็นพนักงานสอบสวน) ต้องแจ้งและดำเนินการให้ผู้ถูกจับ มีดังต่อไปนี้ (ป.วิ. อาญา มาตรา 84 วรรคสอง)

1. ให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจ ซึ่งมีผู้นำผู้ถูกจับมาส่ง (อาจเป็นพนักงานสอบสวน) แจ้งให้ผู้ถูกจับทราบถึงสิทธิตามที่กำหนดไว้ใน ป.วิ. อาญา มาตรา 7/1 (ดังนี้) ผู้ถูกจับหรือ ผู้ต้องหาซึ่งถูกควบคุมหรือขัง มีสิทธิแจ้งหรือขอให้เจ้าพนักงานแจ้งให้ญาติ หรือผู้ซึ่งผู้ถูกจับหรือผู้ต้องหาไว้วางใจทราบถึงการถูกจับ และสถานที่ที่ถูกควบคุมในโอกาสแรก และให้ผู้ถูกจับหรือผู้ต้องหามีสิทธิดังต่อไปนี้ด้วย

• (1) พบและปรึกษาผู้ซึ่งจะเป็นทนายความเป็นการเฉพาะตัว (สถานีตำรวจอาจต้องทำการจัดห้องควบคุมให้ผู้ถูกจับหรือผู้ต้องหาสามารถที่จะพบและปรึกษาทนายความได้เป็นการเฉพาะตัว)
• (2) ให้ทนายความหรือผู้ซึ่งตนไว้วางใจเข้าฟังการสอบปากคำตนได้ในชั้นสอบสวน
• (3) ได้รับการเยี่ยมหรือติดต่อกับญาติได้ตามสมควร
• (4) ได้รับการรักษาพยาบาลโดยเร็วเมื่อเกิดการเจ็บป่วย ให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจ ซึ่งรับมอบตัวผู้ถูกจับหรือผู้ต้องหามีหน้าที่แจ้ง ให้ผู้ถูกจับ หรือผู้ต้องหานั้นทราบในโอกาสแรกถึงสิทธิตามวรรคหนึ่ง (เพื่อกำหนดให้เป็นหน้าที่ของเจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับที่จะต้องแจ้งสิทธิดังกล่าวตามข้างต้นให้แก่ผู้ถูกจับทราบในทันที หรือในโอกาสแรกที่ถึงที่ทำการของพนักงานสอบสวน มิฉะนั้นเจ้าพนักงานอาจมีความผิดฐานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดตาม ป. อาญา มาตรา 157 ได้)
  

2. จัดให้ผู้ถูกจับสามารถติดต่อกับญาติหรือผู้ซึ่งผู้ถูกจับไว้วางใจ เพื่อแจ้งให้ทราบถึงการจับกุมและสถานที่ที่ถูกควบคุมได้ในโอกาสแรก เมื่อผู้ถูกจับมาถึงที่ทำการของพนักงานสอบสวน หรือถ้ากรณีผู้ถูกจับร้องขอให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจเป็นผู้แจ้ง ก็ให้จัดการตามคำร้องขอนั้นโดยเร็ว และให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจบันทึกไว้ในการนี้ มิให้เรียกค่าใช้จ่ายใด ๆ จากผู้ถูกจับ (พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจซึ่งรับตัวผู้ถูกจับ ต้องจัดดำเนินการให้ผู้ถูกจับสามารถติดต่อกับญาติหรือผู้ที่เขาไว้วางใจทราบในโอกาสแรกที่ทำได้ เมื่อมาถึงที่ทำการของพนักงานสอบสวน หรือถ้าผู้ถูกจับร้องขอให้เจ้าพนักงานแจ้งให้ ก็ต้องจัดดำเนินการตามร้องขอนั้นโดยเร็ว และให้บักทึกไว้ด้วยว่าได้ดำเนินการจัดให้ผู้ต้องหาติดต่อญาติ หรือผู้ที่เขาไว้วางใจทราบแล้ว หรือได้ดำเนินการติดต่อกับญาติหรือผู้ที่เขาไว้วางใจให้ตามที่ผู้ต้องหาร้องขอแล้วโดยเร็ว ซึ่งเจ้าพนักงานจะปฏิเสธไม่จัดหรือไม่ดำเนินการตามที่เขาร้องขอไม่ว่ากรณีใดก ๆ ก็ตามมิได้เลย เพราะบทบัญญัติกฎหมายระบุว่าเจ้าพนักงานต้องจัดการให้ ซึ่งถ้าหากว่าเจ้าพนักงานไม่จัดดำเนินการให้ ผู้ถูกจับสามารถติดต่อกับญาติหรือผู้ที่เขาไว้วางใจทราบถึงการจับกุมและสถานที่ควบคุมได้ในโอกาสแรกตามที่เขาต้องการใช้สิทธิที่เจ้าพนักงานผู้รับตัวผู้ถูกจับได้แจ้งให้เขาทราบแล้วนั้น เจ้าพนักงานก็อาจมีความผิดฐานปฏิบัติหรือ ละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด ตาม ป. อาญา มาตรา 157 ได้เช่นกัน)

ขอบคุณแหล่งที่มา : http://www.thaiozonline.com/admin/popups/fullscreen.html?msg